คำถามที่ถามบ่อย (FAQ)
ถาม : โรคพิษสุนัขบ้าเกิดจากเชื้ออะไร
ตอบ : เชื้อไวรัส
ถาม : โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคติดเชื้อในระบบใดของร่างกาย
ตอบ : ระบบประสาท โดยเมื่อเชื้อโรคเข้าถึงสมองแล้วจะแพร่กระจายไปตามเส้นประสาทเข้าสู่เนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ
ถาม : สัตว์ชนิดใดที่สามารถนำโรคพิษสุนัขบ้าได้
ตอบ : สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด
ถาม : ส่วนใดของร่างกายที่ต้องระวังมากที่สุดหากถูกสุนัขกัด
ตอบ : สำคัญทุกส่วน แต่ส่วนที่เชื้อจะเข้าไปได้ง่าย คือ ส่วนที่มีเส้นประสาทอยู่หนาแน่น แม้ว่าเพียงแผลเดียวก็มีความเสี่ยงต่อโรคพิษสุนัขบ้า
ถาม : ระยะฟักตัวของเชื้อ rabies ในสุนัขและคน เท่ากันหรือไม่
ตอบ : ไม่เท่ากัน ระยะฟักตัวของโรคในคนประมาณ 2-8 สัปดาห์ อาจสั้นเพียง 7 วัน หรือเกิน 1 ปี (จากรายงานการสอบสวนโรคของสำนักระบาดวิทยา ปี 2554 พบผู้เสียชีวิตมีระยะฟักตัวของโรคนาน 8 ปี) ส่วนระยะฟักตัวของโรคในสุนัขและแมวประมาณ 3-8 สัปดาห์ อาจสั้นเพียง 2 สัปดาห์ถึง 6 เดือน
ถาม : ในระยะฟักตัว (Incubation Period) สุนัขและแมวสามารถแพร่เชื้อได้หรือไม่
ตอบ : สุนัขและแมวจะแพร่เชื้อโรคได้ 1-6 วันก่อนมีอาการและหลังมีอาการจนถึงตาย
ถาม : ถ้าหญิงมีครรภ์ได้รับเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าจะสามารถถ่ายทอดไปยังทารกได้หรือไม่
ตอบ : ข้อมูลที่มีอยู่ในขณะนี้ ยังไม่พบการแพร่เชื้อจากมารดาสู่ทารก
ถาม : ถ้าสุนัขมีอาการผิดปกติหรือตายโดยไม่ทราบสาเหตุ ควรนำส่วนใดของสุนัขไปพิสูจน์
ตอบ : หัวสุนัข
ถาม : ปัจจุบันประเทศไทยมีการใช้วัคซีนประเภทใดในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในคน
ตอบ : วัคซีนที่ใช้เป็นวัคซีนที่ทำจากเซลล์เพาะเลี้ยงและวัคซีนไข่เป็ดฟักบริสุทธิ์
ถาม : การฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าชนิดที่ทำจากเซลล์เพราะเลี้ยงมีอาการแพ้หรือไม่
ตอบ : ข้อมูลที่พบในปัจจุบันยังไม่พบการแพ้อย่างรุนแรง อาการแพ้พบได้น้อยมาก เช่น มีไข้ต่ำๆ ปวดเมื่อยตามตัว คัน แดงบริเวณที่ฉีด เป็นต้น
ถาม : การฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าแบบป้องกันล่วงหน้ากับแบบหลังสัมผัสโรค ต่างกันหรือไม่
ตอบ : ไม่ต่างกัน เป็นวัคซีนชนิดเดียวกัน
ถาม : หากถูกสัตว์กัดจะต้องกักขังเพื่อเฝ้าดูอาการกี่วัน
ตอบ : 10 วัน
ถาม : แผนที่ถูกสุนัขหรือแมวกัดเป็นรวยเขี้ยวหรือฉีกขาด ควรกินยาปฏิชีวนะขนานใดเหมาะสมที่สุด
ตอบ : ให้กินยาปฏิชีวนะ Ampicillin
ถาม : วิธีทำความสะอาดแผลโดยเร็วที่สุดภายหลังสัมผัสโรค สามารถทำได้อย่างไร
ตอบ : ล้างแผนด้วยน้ำฟอกสบู่หลายๆ ครั้ง ล้างสบู่ออกให้หมด ถ้าแผลลึกให้ล้างถึงก้นแผลอย่างน้อย 15 นาที เช็ดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ จะช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้ดี
ถาม : ปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าในบาดแผลที่ถูกสัตว์กัดได้แก่อะไร
ตอบ : ตำแหน่งของบาดแผล ชนิดของบาดแผล ระยะเวลาที่มาทำการรักษาหลังถูกกัด และสภาวะของผู้ป่วย เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน เป็นต้น
ถาม : ในบ้านเรามีกฎหมายหรือบทลงโทษสำหรับผู้เลี้ยงสุนัขที่ไม่ยอมนำสุนัขไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าหรือไม่
ตอบ : มี เป็นบทลงโทษตาม พรบ. โรคพิษสุนัขบ้า พ.ศ.2535 ซึ่งกำหนดไว้ว่า ผู้ใดมีสุนัขไว้ในครอบครองต้องนำไปรับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าครั้งแรก เมื่อสุนัขอายุ 2-4 เดือน หากผู้ใดฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามกฎหมายจะต้องระวางดทษปรับไม่เกิน 200 บาท
ถาม : คนถูกสุนัขกัดสามารถเรียกร้องค่าเสียหายจากเจ้าของสุนัขได้หรือไม่
ตอบ : ได้ การเรียกร้องค่าเสียหายสามารถทำได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ พ.ศ.2535 ซึ่งกำหนดไว้ในมาตราที่ 433 ว่า ถ้าความเสียหายเกิดขึ้นเพราะสัตว์นั้นเจ้าของหรือบุคคลผู้รับเลี้ยงรับรักษาไว้แทนเจ้าของจะต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ฝ่ายเสียหาย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่า ตนได้ใช้ความระมัดระวังอันสมควรแก่การเลี้ยงการรักษาตามชนิดและวิสัยของสัตว์ หรือตามพฤติการณ์อย่างอื่น หรือพิสูจน์ได้ว่าความเสียหายนั้นย่อมจะต้องเกิดขึ้นทั้งที่ได้ใช้ความระมัดระวังถึงเพียงนั้น ทั้งนี้เจ้าของยังมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญาอีกด้วย
ที่มาของข้อมูล : หนังสือแนวทางเวชปฏิบัติโรคพิษสุนัขบ้าและคำถามที่พบบ่อย สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค